In dit artikel

Lagervet: in 5 stappen het juiste smeermiddel en de methode

Lagervet voorkomt direct contact tussen de metalen onderdelen van lagers. Het is daarom essentieel voor hun werking en levensduur. Bij de meeste toepassingen moet je ook nasmeren. Hoewel het oude smeermiddel op z’n plek blijft, kan het op enig moment namelijk wel uitdrogen. En dat vermindert de effectiviteit van het smeermiddel. We leggen je uit hoe je het juiste lagervet kiest en welke smeermethode je het beste kunt gebruiken.

Bepaal het soort lager

Vooraf bepaal je welk soort lager je hebt, daarna kan je het type vet kiezen. Heb je een glijlager of een lager met rolelementen (kogels, rollen etc.)? Een glijlager heeft een PTFE-coating en hoef je niet zelf na te smeren. Een rollager moet je smeren met vet of olie.

Welk smeermiddel voor lagers? Volg 5 stappen:

  1. Bepaal het soort lagervet
  2. Check de basisvereisten van het smeermiddel
  3. Bepaal de benodigde viscositeitswaarde van de basisolie in het lagervet
  4. Selecteer het type
  5. Kies het juiste smeermiddel

 

Lagervet

Stap 1: Bepaal het soort lagervet

  • Over het algemeen bestaan er 3 soorten smering voor lagers:
  • PTFE-coating
  • Smering met vet: welk vet voor lagers?
  • Olie-smering: welke olie voor lagers?
     

PTFE-coating

Dit geldt alleen voor glijlagers. De fabrikant brengt deze smering aan. Gecoate lagers kan en hoef je niet zelf na te smeren. Deze zijn bovendien meestal onderhoudsarm.

Smering met vet: welk vet voor lagers?

Deze smering pas je toe op afgedichte en open lagers. In afgedichte lagers, zoals de 2RS en ZZ, zit een vetvulling. In principe hoef je hier naderhand niet te smeren, behalve bij lagerunits. Die kan je vaak wél smeren, omdat de units meestal voorkomen bij uitzonderlijke productieomstandigheden. Denk aan zeer hoge of lage temperaturen, een vochtige omgeving of een sterk vervuilende omgeving. Open lagers moet je regelmatig nasmeren. Open lagers worden vanuit de fabriek geleverd zonder vetvulling en moeten voor montage afgevuld worden met het geselecteerde of voorgeschreven smeermiddel.

Smering met olie: welke olie voor lagers?

Dit komt vaak voor bij versnellingsbakken en tandwielkasten. Ook zien we dit bij lagerhuizen in extreme omstandigheden zoals hoge toerentallen of hoge temperaturen. Dit is de ideale situatie om olie voor lagers te gebruiken.

Stap 2: check de basisvereisten van het smeermiddel

Smeermiddel bestaat uit drie stoffen. Samen zorgen ze voor een effectief vet dat semi-vloeibaar is, geschikt voor specifieke toepassingen.

  1. Basisolie (70-90%) – voor effectieve smering
  2. Verdikkingsmiddel (5-30%) – voor langdurige effectiviteit
  3. Toevoegingen (1-5%) – voor specifieke kenmerken

Vereisten voor geschikt smeermiddel

In welke branche je ook werkt, onderstaande vereisten gelden voor elk smeermiddel:

  • Goede olielevensduur – dit bespaart op het onderhoud
  • Betrouwbare bescherming tegen slijtage en corrosie
  • Behoud van systeemefficiëntie

Stap 3: Bepaal de benodigde viscositeitswaarde van de basisolie in het lagervet

De viscositeitswaarde van de basisolie in lagervet geeft aan hoe goed de olie functioneert bij bepaalde temperaturen, snelheid en belasting. Hoe hoger de waarde, hoe dikker het vet. Hoe lager de waarde, hoe dunner het vet. Kies je een verkeerde viscositeitswaarde, dan kan dat voor wrijving en/of oververhitting van het lager zorgen.

Hoe kies je de juiste viscositeitswaarde?

Bij een hogere temperatuur moet de viscositeitswaarde hoger zijn dan bij een lage temperatuur

Bij een hogere belasting moet de viscositeitswaarde hoger zijn dan bij een lage belasting

Bij een hogere rotatiesnelheid moet viscositeitswaarde lager zijn dan bij een lage rotatiesnelheid

Bij een hoge snelheid en lage temperatuur moet de viscositeitswaarde laag zijn

Bij een hoge belasting en hoge temperatuur moet de viscositeitswaarde hoog zijn

Stap 4: selecteer het type

Smeermiddelen hebben gewoonlijk als basis een mineralenolie en een chemisch verdikkingsmiddel. Dit laatste staat ook wel bekend als ‘zeep-skelet'. De verschillende samenstellingen maken het type smeermiddel geschikt voor bepaalde productieomstandigheden, waaronder hoge of lage temperaturen, het toerental en de belasting. Smeermiddelen voor lagers zijn daarmee onder te verdelen in verschillende soorten:

Lithium vet

 

Sodium
vet

Calcium vet

Gemixt
vet

           

 

Minerale oliebasis

 
Lithium vet  

(Polyato
mische) ester oliebasis

 

Siliconen oliebasis

 
Sodium vet
Calcium vet
Gemixt vet

Druppelpunt (⁰C)

 

170-195

 
Lithium vet  

170-195

 

200-21

 
Sodium vet

170-210

 
Calcium vet

70-90

 
Gemixt vet

160-190

 

Geschikt bij temperatuur (⁰C) tussen:

 

           -20 en 110

 
Lithium vet  

        -50 en 130

 

       -50 en 160

 
Sodium vet

-20
en 130

 
Calcium vet

-20
en 60

 
Gemixt vet

-20
en 80

 

Toerental (percentage toegestane toerental van het lager)

 

70

Lithium vet  

100

60

Sodium vet

70

Calcium vet

40

Gemixt vet

70

Mechanische stabiliteit

 

  Goed

 
Lithium vet  

Goed

Goed

Sodium vet

Goed

 
Calcium vet

Matig

Gemixt vet

Goed

 

Drukbestendigheid

 

Voldoende

 
Lithium vet  

Voldoende

 

Matig

Sodium vet

Voldoende

 
Calcium vet

Matig

Gemixt vet

Variërend

Waterbestendigheid

Goed

Lithium vet  

Goed

Goed

Sodium vet

Slecht

Calcium vet

Goed

Gemixt vet

Matig bij Natrium mix

 

Complex 

vet

 

 

Zeepvrij vet

Complex  vet
   
 

Minerale oliebasis

 
Zeepvrij vet

Synthetische oliebasis

 

Druppelpunt (⁰C)

 
Complex  vet

             180-300

 
   

meer dan 230

Zeepvrij vet

meer dan 230

 

Geschikt bij temperatuur (⁰C) tussen

 
Complex  vet

-20 en 130

   

      -10 en 130

 
Zeepvrij vet

onder 220

 

Toerental (percentage toegestane toerental van het lager)

 
Complex  vet

70

   

70

Zeepvrij vet

40-100

  

Mechanische stabiliteit

 
Complex  vet

             Goed

 
   

Goed

Zeepvrij vet

Goed

 

Drukbestendigheid

 
Complex  vet

Variërend

   

Matig

Zeepvrij vet

              Matig

 

Water
bestendigheid

Complex  vet

Goed

   

Goed

Zeepvrij vet

Goed

Stap 5: kies het juiste smeermiddel

De onderstaande tabel geeft een handig overzicht. Hier zie je direct welk SKF-smeermiddel geschikt is bij verschillende productieomstandigheden.

Bij medium toerental (nd tot 300.000 voor kogellagers en nd tot 210.000 voor rollagers nd tot 270.000 voor cilinderlagers), medium temperatuur (50-100 ⁰C) en medium belasting (C/P ~ 8)

 

              LGMT 2

 

      Algemene doeleinden

 

Bij medium toerental en belasting, maar relatief hoge omgevingstemperatuur

 

              LGMT 3

 

    Algemene doeleinden

 

Bij verwachte continue lagertemperatuur hoger dan 100 ⁰C

 

              LGHP 2

 

      Hoge temperatuur

 

Bij verwachte continue lagertemperatuur hoger dan 150 ⁰C en vereiste stralingsweerstand

 

               LGET 2

 

Extreem hoge temperatuur

 

Bij lage omgevingstemperatuur van -50 ⁰C en verwachte lagertemperatuur hoger dan 50 ⁰C

 

LGLT 2       

 

 

     Lage temperatuur

 

Bij schokbelasting, hoge belasting en frequent aan/uitschakelen

 

              LGEP 2

 

     Hoge belasting

 

In de voedingsmiddelenindustrie

 

              LGFP 2

 

    Voedingsmiddelen

 

Bij vereiste biologische afbreekbaarheid en lage toxiciteit

 

              LGGB 2

 
Biologisch afbreekbaar

Gebruik de open tool van SKF

Bonustip: de open tool van SKF is ook een handig hulpmiddel om het juiste smeermiddel te bepalen. Ook onze engineers maken daar regelmatig gebruik van. Vul de gegevens in en zie welk SKF-smeermiddel je nodig hebt.

Met welke methoden kan je lagers invetten?

Om lagers bij te smeren of te vullen zijn er eigenlijk maar twee methoden: handmatig of automatisch.

Het handmatig smeren kan ter plekke met een hulpmiddel (accuvetpistool, vetpomp of een smeermiddelafvuller) om het vet in de machine of toepassing aan te brengen.

Automatisch smeren kan op twee manieren: met een gebruiksklaar systeem (automatische single-point smeerunit of automatische multi-point smeerunit) of een op maat gemaakt systeem.

Welke smeermethode past bij welke situatie?

Vaak kiest men voor handmatig smeren. Zijn er meerdere smeerpunten of is het smeren complex? Dan is het beter om automatisch te smeren. Het is in die gevallen namelijk een stuk betrouwbaarder dan handmatig smeren. Bij bepaalde toepassingen of industrieën is een specifieke methode vaak de beste oplossing. In onderstaande tabel zie je de toepassing en industrie, in combinatie met ons advies voor een smeermethode.

Toepassing / industrie

 

Smeermethode

 

Machines met gesloten lagers

 

Handmatig smeren met een (accu)vetpomp/vetpistool

 

Machines met open lagers

 

Handmatig smeren met een (accu) vetpomp/vetpistool

 

Machines met een groot aantal lagers

 

Handmatig smeren met een vetpomp/vetpistool

 

Miniatuurlagers of lagers uit instrumenten

 

Handmatig smeren in een schone omgeving

 

Machines met moeilijk toegankelijke smeerpunten (bijvoorbeeld pompen, elektromotoren, ventilatoren, blowers, transportbanden en kettingen)

 

                     Automatisch smeren

 

Industrieën waar enorm veel smeerpunten zijn (die eventueel ook veel verschillende smeringsfrequenties en vet behoeven)

 

                    Automatisch smeren

 

Machines waarbij de smeerpunten achter bijvoorbeeld veiligheidskooien zitten

 

                    Automatisch smeren

 

Machines waarbij de smeerpunten op grote hoogte zitten

 

                    Automatisch smeren

 

Hoeveelheid smeervet lager berekenen

Hoeveel vet moet er in een lager? De hoeveelheid lagervet wordt aangeduid met een percentage. Dit geeft het vetvolume aan ten opzichte van de vrije interne ruimte van het lager. Moet het lager helemaal met vet opgevuld worden? Dan is het percentage dus 100%. De fabrikant van de lagers geeft aan welk percentage standaard is voor het type lager. Meestal ligt dit tussen de 20% en 40%. Het toerental van het lager bepaalt voor een groot deel de hoogte van het percentage. Bij een toerental lager dan 50% van de toegestane snelheid raden we een percentage smeermiddel van 50% tot 65% aan. Bij een toerental hoger dan 50% van de toegestane snelheid raden we een percentage smeermiddel aan van 30% tot 50%.

Belangrijk: smeer op tijd de lagers

Wacht niet te lang met het lagers smeren. Dit is cruciaal voor een optimale levensduur. Door te smeren voorkom je de kans op vervuiling en defecten. Maar ... wat is op tijd? Dat is moeilijk te zeggen. Er zijn namelijk verschillende aandachtspunten:

  • De lagertemperatuur als de machine in gebruik is
  • Het aantal uur dat de machine per dag in gebruik is
  • De grootte van het lager
  • Het toerental van het lager
     

Kom je er niet uit en heb je hulp nodig met advies over het smeren van lagers? Onze productspecialisten staan voor je klaar met persoonlijk advies.

Meld je aan voor onze nieuwsbrief:

Voor het laatste nieuws en updates uit de industrie.

We helpen je graag verder

Heb je een vraag over een product of dienst van ERIKS?

Wij staan voor jou klaar met persoonlijk advies en diepgaande productkennis.

Direct een product bestellen?

Dat kan eenvoudig in onze webshop.

Know-how hub

Blijf altijd op de hoogte met onze laatste blogs, nieuws en cases.